Ποιες είναι οι μοντέρνες λύσεις για τον καρκίνο του πνεύμονα; πόσο αυξάνουν το προσδόκιμο ζωής;

Joysland: Καλησπέρα από το ιατρικό site Joyland. Σήμερα βρισκόμαστε στο Νοσοκομείο ΚΑΤ θα μιλήσουμε με τον Διευθυντή Θωρακοχειρουργικής Κλινικής κο Χρήστο Χατζηαντωνίου για τον καρκίνο του πνεύμονα. Πάμε να τον καλωσορίσουμε.. Καλησπέρα κύριε Χατζηαντωνίου!

Χ.Χ.: Καλησπέρα σας! ευχαριστώ πολύ για την προσπάθεια αυτή που κάνετε. 

Joysland: Εμείς σας ευχαριστούμε.

Χ.Χ.: Έχουμε ακούσει πολλά για σας..

Joysland: Σας ευχαριστώ πάρα πολύ που αποδεχτήκατε την πρόσκληση μας και θέλω βέβαια να αναφέρουμε και  στον κόσμο ότι εγώ σας ξέρω και προσωπικά γιατί αναλάβατε ένα πολύ πολύ αγαπημένο μου πρόσωπο, που δυστυχώς διαγνώστηκε με καρκίνο του πνεύμονα πάρα πολύ πρόσφατα. Όμως είμαστε πάρα πολύ τυχεροί γιατί ήρθαμε στα χέρια τα δικά σας και βρισκόμαστε βέβαια τώρα υπό την επίβλεψη σας και όλα έχουν πάει κατ’ευχήν.

Χ.Χ.: Πήγε πάρα πολύ καλά και είμαι πολύ χαρούμενος για αυτό.

Joysland: Σας ευχαριστώ και εγώ δημόσια και για αυτό και πάμε γιατρέ μου να ξεκινήσουμε σιγά-σιγά την κουβέντα μας.. Θέλω να μου πείτε εσείς αρχικά δυο λόγια για τον καρκίνο του πνεύμονα.

Χ.Χ.: Ο καρκίνος του πνεύμονα είναι μία πολύ σοβαρή πάθηση η οποία είναι πολύ συχνή. ο συχνότερος καρκίνος στους άντρες στην Ελλάδα και παγκοσμίως και είναι δυστυχώς η πρώτη αιτία θανάτου μετά τα τροχαία, για τους άντρες. Επίσης στις γυναίκες, μετά τον καρκίνο του μαστού, έρχεται δεύτερο σε συχνότητα και για αυτό είναι ένα θέμα πολύ σοβαρό που πρέπει να το αντιμετωπίσουν. Εδώ στο ΚΑΤ ασχολούμαστε ιδιαίτερα με τον καρκίνο του πνεύμονα και έχουμε όλη την γκάμα των διαδικασιών που προβλέπεται και για τη διάγνωση και για τη θεραπεία και συνεργαζόμαστε και με πολλές κλινικές στο λεκανοπέδιο αλλά και στο εξωτερικό, για την καλύτερη βελτίωση των ασθενών και την παροχή των υπηρεσιών. Εκείνο που ήθελα να πω είναι ότι οι παράγοντες κινδύνου για τον καρκίνο του πνεύμονα είναι σημαντικοί. Αυτή η ραγδαία αύξηση που έδειξε τα τελευταία χρόνια οφείλεται στην αύξηση του καπνίσματος. Δεν είναι όμως μόνο το κάπνισμα.

Joysland: Με προλάβατε, θα σας το ρωτούσα, συγνώμη που σας διακόπτω. Ότι ποιοι είναι οι παράγοντες κινδύνου θα σας ρωτούσα και ότι πόσο σημαντικό είναι και το κάπνισμα, νομίζω είναι κι αυτό top στη λίστα για τον καρκίνο του πνεύμονα;

Χ.Χ.: Το κάπνισμα ενοχοποιείται για το 80 με 90% των καρκίνων του πνεύμονα, είναι κι άλλοι παράγοντες, επίσης τα πούρα και οι άλλες καπνιστικές συνήθειες και αυτές οδηγούν μακροπρόθεσμα στον καρκίνο του πνεύμονα και άλλες ουσίες βέβαια του περιβάλλοντος, η πίσσα, η νικοτίνη, το κοβάλτιο, το κάδμιο, όλα αυτά βοηθούν στη μετάπλαση του βρογχικού επιθηλίου, δηλαδή του επιθηλίου που περιβάλλει τους αεραγωγούς του πνεύμονα και αυτό σιγά-σιγά με τους μήνες, με τα χρόνια, αλλάζει και γίνεται η πρώτη επαφή με καρκινικά κύτταρα, μεταλλάσσονται δηλαδή και γίνεται ο καρκίνος του πνεύμονα.

Joysland: Μάλιστα, θέλω να μου πείτε λίγο αν υπάρχουν διάφορα είδη ή είναι ένα το είδος τους;

Χ.Χ.: Τα είδη του καρκίνου του πνεύμονα είναι κυρίως δύο κατηγορίες. Η μία είναι το μη μικροκυτταρικό και η άλλη είναι το μικροκυτταρικό. Η μεγαλύτερη πλειονότητα είναι το μη μικροκυτταρικό υπάρχουν και πολλά υποείδη, πολλές υποκατηγορίες αλλά σε μικρότερα ποσοστά. Το μη μικροκυτταρικό και το μικροκυτταρικό έχουν διαφορετικό τρόπο αντιμετώπισης, ανάλογα με το στάδιο βέβαια και διαφορετικό τρόπο θεραπείας.

Joysland: Έχουν και διαφορετικά συμπτώματα;

Χ.Χ.: Τα συμπτώματα, ευχαριστώ πολύ για την ερώτηση, εκείνο που πρέπει να πούμε για τα συμπτώματα του καρκίνου του πνεύμονα είναι ότι πολλές φορές δεν τα έχουμε! Δηλαδή ένα 70% των ασθενών με καρκίνο πνεύμονα πάνε στο γιατρό χωρίς να έχει διαγνωστεί ο καρκίνος του πνεύμονα και φτάνει όταν είναι προχωρημένος. Συμπτώματα όπως ο βήχας, η αιμόπτυση, η βραχνάδα, η καταβολή, η απώλεια βάρους, όλα αυτά μας οδηγούν σε μία διερεύνηση του πιθανού καρκίνου του πνεύμονα. Η ηλικία παίζει ρόλο, το φύλο παίζει ρόλο, κυρίως οι άντρες είναι καπνιστές, αλλά και άλλες κατηγορίες και δυστυχώς βλέπουμε ότι οι ηλικίες έχουν κατέβει, έχουν πάει από τα 50-60 και πάνω, έχουν πάει και στα 40. Αυτό δεν μας χαροποιεί καθόλου αλλά μας κάνει να είμαστε σε διαρκή εγρήγορση για να ανακαλύπτουμε τον καρκίνο πιο έγκαιρα.

Joysland: Υπάρχουν θεραπείες; Τι κάνετε εσείς τώρα; Δηλαδή, η τεχνολογία γενικά και όλη η Ιατρική προχωράει ραγδαία, τι θεραπείες έχετε εσείς για τον καρκίνο του πνεύμονα;

Χ.Χ.: Επειδή  παίζει μεγάλο ρόλο το είδος της θεραπείας και εμείς πάντα σαν χειρουργοί κοιτάμε να χειρουργούμε, να προχωράμε τους ασθενείς, να φύγει ο καρκίνος του πνεύμονα πάνω απο τον ασθενή. Γιατί; Για ποιο λόγο; Γιατί αν ανακαλυφθεί στα αρχικά στάδια, αυτό που λέμε εμείς στάδιο Ι και στάδιο II, η χειρουργική θεραπεία έχει τη μεγαλύτερη επιβίωση και τη μεγαλύτερη διάρκεια ζωής και ποιότητα ζωής. Τα περαιτέρω στάδια, γίνεται συνδυασμός θεραπειών, υπάρχουν αποτελεσματικές θεραπείες, η ανοσοθεραπεία, η χημειοθεραπεία και η ακτινοβολία, σε συνδυασμό με το χειρουργείο. Το τελευταίο στάδιο βέβαια δεν μπορεί να πάρει χειρουργική θεραπεία, καμιά φορά παρηγορητικά μόνο.

Joysland: Μάλιστα, θα σας πάω λίγο και σε κάτι άλλο. Μου είπατε ότι συνήθως δυστυχώς δεν υπάρχουν πολλά συμπτώματα στην αρχή, οπότε ίσως αυτό δυσκολεύει και περισσότερο και το δικό σας το έργο, επειδή σας έρχονται και κάποιοι σε πολύ πολύ προχωρημένο στάδιο. Να πούμε λίγο και για τις μεταστάσεις τι είναι και γενικά να μας πείτε ποιο είναι το προσδόκιμο ζωής για κάποιον που έχει καρκίνο του πνεύμονα και από τι εξαρτάται; Εξαρτάται από το είδος του καρκίνου που έχει;

Χ.Χ.: Τα δυο είδη αυτά που είπαμε με τις παραλλαγές τους, είναι και τα δυο σοβαρά και έχουν την τάση να κάνουν μεταστάσεις ή δευτεροπαθείς εντοπίσεις. Αυτό είναι η απόσπαση καρκινικών κυττάρων, στην περιφέρεια, εκτός του όγκου του πνεύμονα και αυτό γίνεται μέσω συνέχειας ιστού, δηλαδή να είναι δίπλα κάποιο όργανο ή μέσω του αίματος, αιματογενής δηλαδή διασπορά, ή μέσω του λεμφικού συστήματος. Δηλαδή πάνε στους λεμφαδένες και από κει μπορεί να αλλάξουν  επίπεδο και να βγουν εκτός θώρακα. Αυτό βέβαια επιβαρύνει τη πρόγνωση και την περαιτέρω προσδόκιμη επιβίωση. Όμως καμία φορά οι μεταστάσεις οι ίδιες είναι αντιμετωπίσιμες και αν είμαστε σε επαφή με τον ογκολόγο μας και με τον χειρουργό μας, μπορούμε εύκολα να τις αντιμετωπίσουμε όταν είναι στην αρχή.

Δεν απάντησα στην ερώτηση σας για το προσδόκιμο.. Είναι μια ερώτηση την οποία όταν με ρωτούν οι ασθενείς : Αν θα ζήσω γιατρέ.. Είναι η πιο βασική ερώτηση που την αντιμετωπίζουμε κάθε μέρα, με απελπισία οι ασθενείς, εκείνο που έχω να πω είναι ότι αν είναι κανείς κοντά στο γιατρό του και τον παρακολουθεί και είναι σε εγρήγορση και έχει υποστήριξη από τους συγγενείς τους, από τους γιατρούς του, θα μπορεί πιο εύκολα να αντιμετωπίσει τις καταστάσεις και να μπορέσει να απολαύσει όσα μπορεί στην υπόλοιπη διάρκεια ζωής του. Ξέρουμε ότι ο εχθρός κάποια στιγμή δεν νικιέται εύκολα, όμως έχουμε αυτό που λέμε εμείς, αυτοί που θα υποστούν χειρουργική θεραπεία έχουμε μακρά επιβίωση, η λεγόμενοι “long term survivors” μακράς επιβίωσης ασθενείς, που πλησιάζουν και τα 15-20 χρόνια και παραπάνω. Αυτό βέβαια θέλει καλό στάδιο να ξεκινήσεις και καλή παρακολούθηση.

Joysland: Αυτό ήθελα να πω, ότι πρέπει προφανώς να ακολουθούν και πιστά τις οδηγίες τις δικές σας, να κάνουν τις απαραίτητες εξετάσεις στο διάστημα που τους λέτε εσείς και θέλω λίγο μιας που με ‘’βάλατε και στο χειρουργείο’’ δυο λόγια παραπάνω εκεί, όπως είστε και εσείς επί τω έργον, να μου πείτε τι κάνετε εκεί; κατάλαβα ότι μπαίνουν ασθενείς εκεί (υπάρχουν βέβαια και κάποιοι που δεν χειρουργούνται) αλλά σε αυτούς που χειρουργούνται, τι ακριβώς κάνετε εσείς;

Χ.Χ.: Εμείς στους ασθενείς που είναι καλοί υποψήφιοι για χειρουργική αντιμετώπιση και είναι σε καλό στάδιο, τους δίνουμε τη δυνατότητα να αφαιρέσουμε ένα κομμάτι του πνεύμονα μαζί με τους όγκους και να κάνουμε ένα λεμφαδενικό καθαρισμό του μεσοθωρακίου και των συναφών περιοχών και αυτό οπωσδήποτε αυξάνει την επιβίωση και σε έτη και αυξάνει και την ποιότητα ζωής. Οι επεμβάσεις που κάνουμε είναι λοβεκτομή ή πνευμονεκτομή ή ακόμα και σε περιπτώσεις που έχουν κακό αναπνευστικό ή και κακό καρδιολογικό status, ακόμα και εκεί παρεμβαίνουμε όσο μπορούμε για να φύγει η πρωτοπαθής εστία. Αν είναι μεταστάσεις από άλλα όργανα στον πνεύμονα, μεταστατικός καρκίνος δηλαδή και εκεί έχουμε καλά περιθώρια και εκεί έχουμε πολύ καλά αποτελέσματα.

Joysland: Μας δώσατε και μια πολύ σημαντική πληροφορία, γιατί οι περισσότεροι εδώ το Νοσοκομείο το έχουμε στο μυαλό μας ότι είναι για ατυχήματα. Αλλά μας είπατε στην αρχή ότι καλύπτει όλο αυτό το φάσμα που χρειάζεται ένας ασθενής από τη διάγνωση του, τη θεραπεία του, το χειρουργείο αν χρειαστεί, αλλά μας είπατε ότι συνεργάζεστε και με πολλά τμήματα του εξωτερικού για να έχει ένας ασθενής ακριβώς την πλήρη διάγνωση και θεραπεία που χρειάζεται για τον καρκίνο του πνεύμονα. Σωστά;

Χ.Χ.: Σωστά, εμείς έχουμε συνεργασία και με κέντρα του εξωτερικού και έχουν έρθει ασθενείς να χειρουργηθούν και από την Ολλανδία, την Τσεχία και άλλες χώρες και με δική τους πρωτοβουλία αλλά και κατόπιν συμβουλευτικής δικής μας. Προσπαθούμε εδώ να συνεργαστούμε με ογκολόγους για να μπορέσουμε να αξιοποιήσουμε τις στοχευμένες θεραπείες, τις καινούργιες θεραπείες, τις ανοσοθεραπείες, που είναι μοριακές θεραπείες, που βασίζονται στο ότι μερικά καρκινικά κύτταρα είναι ευαίσθητα σε μοριακό επίπεδο, στα φάρμακα αυτά τα ειδικά που καταστέλλουν το ανοσοποιητικό και δίνουν ευκαιρία στον ασθενή να γίνει καλύτερα, να νικήσει τα καρκινικά κύτταρα. Άρα, χειρουργείο συν πιθανή ανοσοθεραπεία είναι οι μοντέρνες λύσεις που δίνουμε!

Joysland: Μάλιστα, τώρα μιας που σας έχουμε εδώ θα μας πείτε δυο-τρία πολύ σημαντικά tips γι αυτούς που ήδη ασθενούν. Ξέρουμε όλοι ότι είναι ίσως σε πολύ κακή ψυχολογική κατάσταση, όμως απ ότι μας λέτε υπάρχουν θεραπείες, ας είναι κοντά τους η οικογένεια τους, να ακούνε πολύ καλά το γιατρό τους, αλλά θέλω να μου πείτε εσείς, πως πρέπει να οργανωθούν; πως μπορούν να φροντίσουν οι ίδιοι τον εαυτό τους και δυο-τρία λόγια για το πόσο επηρεάζει ίσως η καλή διατροφή; η άσκηση; σε όλο αυτό. Τι να κάνουν για να μπουν από τι στιγμή που θα διαγνωσθούν σε ένα σωστό δρόμο μέχρι να φτάσουν σε ένα σημείο που να πουν ότι ok το έχω, το χειρούργησα δεν το χειρούργησα, κάνω τη θεραπεία μου και ζω με αυτό.

Χ.Χ.: Ευχαριστώ πολύ. Καταπληκτικές οι  ερωτήσεις αυτές!

Eκείνο που συμβουλεύουμε τους ασθενείς μας είναι είτε με χειρουργείο είτε χωρίς χειρουργείο, όταν τους παραπέμπουμε για περαιτέρω αντιμετώπιση, να οργανωθούν. Όταν οργανωθούν σημαίνει ότι σιγά σιγά θα δουλέψουν όλα αυτά τα αρνητικά συναισθήματα μέσα τους που τους περικλείουν, όταν κανείς γνωρίζει ότι έχει καρκίνο. Θα μπορούν να τακτοποιήσουν τις οικογενειακές τους υποχρεώσεις, τη δουλειά τους, τα έξοδα τους, τους λογαριασμούς τους, τις διακοπές τους. Να κοιτάνε να μην χάσουν ούτε διακοπές, να είναι κοντά στους δικούς τους, αυτά όμως όχι με την έννοια ότι θα πεθάνουν, με την έννοια ότι πρέπει να οργανώσουν τη ζωή τους, για να αισθάνονται καλύτερα, να ζουν καλύτερα και να πάρουν όσο μπορούν περισσότερα από τις θεραπείες.

Πως να φροντίσουμε τον εαυτό μας; Κοιτάμε να βγάλουμε την αγωνία, τη θλίψη και το άγχος και μόνο το γεγονός ότι κάποιος γνωρίζει ότι έχει καρκίνο του τα δημιουργεί αυτά. Καλό είναι να μιλάει ένας ασθενής, να μοιράζεται τα συναισθήματα του με την οικογένεια του, με το γιατρό, με φίλους του. Να κοιμάται καλά, ο ύπνος είναι σημαντικός. Πολλοί ασθενείς δεν κοιμούνται καλά. Να παίρνει κανένα παυσίπονο να μην πονάει, αν έχουμε φτάσει σ’αυτό το επίπεδο του πόνου. Να ακολουθεί ένα πρόγραμμα ύπνου, ένα πρόγραμμα χαλάρωσης. Και επίσης πάρα πολύ σημαντικό είναι να ασκείται, γιατί η άσκηση βοηθάει στο παρασυμπαθητικό να ηρεμεί ένας ασθενής και να δημιουργεί καλύτερη αντοχή στην αναπνοή του και σε όλα αυτά στα οποία καταβάλλεται με τον καρκίνο.

Επίσης θα μπορούσε κανείς να πει ότι θα πρέπει και η διατροφή να παίξει σημαντικό ρόλο. Το έχουμε δει να συμβαίνει και έχουμε δει ασθενείς που τους δίνουμε διατροφή υψηλή σε θερμίδες και πρωτεΐνες να πηγαίνουν πάρα πολύ καλά και  έτσι να μπορούν να τρώνε μικρά και συχνά γεύματα, να μην νιώθουν αυτό το αίσθημα του κορεσμού που νιώθουν ή την ανορεξία που έχουν αυτοί που κάνουν  συμπληρωματικές θεραπείες. Με αυτό τον τρόπο βελτιώνουμε τα επίπεδα του στρες, τρεφόμαστε καλύτερα που σημαίνει ότι έχουμε περισσότερη αντοχή να αντέξουμε τις θεραπείες χημειοθεραπείες, ανοσοθεραπείες, μειώνουμε τον κίνδυνο της κατάθλιψης και βελτιώνουμε και την ποιότητα του ύπνου. Αυτά όλα θα συμβάλουν σε μία καλύτερη απόδοση του οργανισμού και βελτίωση σε όλη τη γενικότερη κατάσταση του. Ουσιαστικά αγοράζουμε χρόνο, να έχουμε τα μέγιστα οφέλη μετά το χειρουργείο από τις υπόλοιπες θεραπείες και έτσι αυξάνουμε και το προσδόκιμο ζωής. 

Joysland: Νομίζω ότι είναι και ένα ωραίο μήνυμα για να κλείσουμε την κουβέντα να μη σας ταλαιπωρήσω άλλο. Όλα αυτά που είπατε ότι Καλό θα είναι να έχουν και μία ψυχολογική υποστήριξη δεν είναι ντροπή για όποιον το χρειάζεται εμείς ήμασταν δίπλα τουλάχιστον εγώ να αναφέρω ότι ήταν η μητέρα μου το πρόσωπο αυτό που είχε την ανάγκη σας και ήμασταν όλοι δίπλα της. Ήμασταν από τους τυχερούς που δεν χρειαστήκαμε κάποια θεραπεία μετά όμως ακολουθούμε πιστά τις οδηγίες σας. Και εμείς ήρθαμε εδώ χωρίς κανένα σύμπτωμα εντελώς από ένα τυχαίο εύρημα, κάναμε το χειρουργείο μας, ακολουθούμε πιστά τις οδηγίες σας και θυμάμαι πολύ καλά βέβαια που μας είχατε πει να τρώει πάρα πολλά αυγά. Οπότε μάλλον είναι πολύ σημαντική η διατροφή για όλο αυτό. Και να μας πείτε δύο πολύ γρήγορα λόγια για να σας αφήσω και για κάτι πολύ σημαντικό, μία εξέταση που είχαμε κάνει, να μου πείτε πότε την κάνετε; Για τη βρογχοσκόπηση, σε ποιες περιπτώσεις χρειάζεται και τι ακριβώς είναι;

Χ.Χ.: Έχετε απόλυτο δίκιο σε αυτά που είπατε. Να πούμε λίγο για τη  βρογχοσκόπηση ότι είναι μία διαγνωστική ή επεμβατική διαδικασία και για θεραπεία και για διάγνωση. Κυρίως εδώ προσφέρουμε και τη θεραπεία και τη διάγνωση σε μεγάλο ποσοστό και αυτό μας βοηθάει από τους όγκους όταν έχουν ενδοβρογχική εντόπιση να βγάλουμε συμπεράσματα για τον τύπο του καρκίνου και τι πρόγνωση θα έχει αυτός ο ασθενής.  Έχουμε όλα τα εργαλεία και όπως θα δείτε και δίπλα στο εργαστήριό μας, έχουμε πλήρες εργαστήριο, επανδρωμένο με άριστους συναδέλφους και όλοι είμαστε προς αυτή την κατεύθυνση να πιάσουμε και το πριν το χειρουργείο και το μετά το χειρουργείο. Και αυτό μας βοηθάει πάρα πολύ να έχουμε ένα ολοκληρωμένο πακέτο θεραπείας και διάγνωσης και με τη βοήθεια των υπολοίπων διαγνωστικών εξετάσεων. Το PET Scan και όλα αυτά που έχουν μπει στη ζωή μας για να μπορούμε να παρακολουθούμε σωστά τον άρρωστο.

Joysland: Γιατρέ μου θέλετε να μας δείξετε λίγο τα μηχανήματα που μας λέγατε για την βρογχοσκόπηση;

Χ.Χ.: Εδώ είναι το εργαστήριο μας βρογχοσκοπήσεων κάνουμε και μες στο χειρουργείο και εδώ. Αυτό είναι το καινούργιο μας βρογχοσκόπιο, είναι πολύ ακριβό και μας βοηθάει πάρα πολύ να μπούμε σε πολύ μικρούς βρόγχους και να αναλύσουμε τους καρκίνους και να τους βρούμε. Εδώ είναι το εργαστήριο μας, έχει και τις ειδικές λαβίδες, ειδικές για βιοψίες και ειδικές βούρτσες για να τρίβουμε τον πνεύμονα. Όταν πας σ’ένα εξοχικό στον Παρνασσό και είναι κλειστό, δεν βάζεις το χέρι σου μες στον τοίχο για να βγάλεις τα ποντίκια που ακούς. Βάζεις ένα καλώδιο, ρίχνεις νερό μέσα και παίρνεις αυτό που πνίγει, το υπόλειμμα από αυτά τα βλαβερά ζωύφια.  Αυτό λοιπόν κάνει η βρογχοσκόπηση, ακόμα και αν δεν φτάσει στον ίδιο τον όγκο πάει εκεί κοντά ρίχνουμε νερό, ρίχνουμε βούρτσες, σαν ουσιαστικά καπνοδοχοκαθαριστές των βρόγχων. και έτσι πετυχαίνουμε το καλύτερο αποτέλεσμα για τη διάγνωση αλλά και τη θεραπεία.

Joysland: Γιατρέ μου σας ευχαριστούμε πάρα πάρα πολύ.

Χ.Χ.: Εγώ σας ευχαριστώ πάρα πολύ!

Joysland: Καλή συνέχεια στο έργο σας!

Χ.Χ.: Ευχαριστώ πολύ και εύχομαι πάντα να κάνετε τέτοιες καταπληκτικές εκπομπές.

Joysland: Σας  ευχαριστούμε! Καλή Χρονιά!

Χ.Χ.: Σας ευχαριστώ πολύ! Να είστε καλά!